Την Τετάρτη μετά την Κυριακή του Παραλύτου πανηγυρίζει η Εκκλησία μία μεγάλη δεσποτική εορτή, την εορτή της Μεσοπεντηκοστής.
Αλλά και στα σημερινά μας λειτουργικά βιβλία, στο Πεντηκοστάριο, βλέπει κανείς τα ίχνη της παλαιάς της λαμπρότητος. Παρουσιάζεται σαν μία μεγάλη δεσποτική εορτή, με τα εκλεκτά της τροπάρια και τους διπλούς της κανόνες, έργα των μεγάλων υμνογράφων, του Θεοφάνους και του Ανδρέου Κρήτης, με τα αναγνώσματά της και την επίδρασί της στις προ και μετά από αυτήν Κυριακές και με την παράτασι του εορτασμού της επί οκτώ ημέρες κατά τον τύπο των μεγάλων εορτών του εκκλησιαστικού έτους.
Ποιό όμως είναι το θέμα της ιδιορρύθμου αυτής εορτής; Όχι πάντως κανένα γεγονός της ευαγγελικής ιστορίας. Το θέμα της είναι καθαρά εορτολογικό και θεωρητικό. Η Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής είναι η 25η από του Πάσχα και η 25η προ της Πεντηκοστής ημέρα. Σημειώνει το μέσον της περιόδου των 50 μετά το Πάσχα εορτασίμων ημερών. Είναι δηλαδή ένας σταθμός, μία τομή. Ωραία το τοποθετεί το πρώτο τροπάριο του εσπερινού της εορτής:
«Πάρεστιν η μεσότης ημερών,
των εκ σωτηρίου αρχομένων εγέρσεως
Πεντηκοστή δε τη θεία σφραγιζομένων,
και λάμπει τας λαμπρότητας
αμφοτέρωθεν έχουσα
και ενούσα τας δύο
και παρείναι την δόξαν προφαίνουσα
της δεσποτικής αναλήψεως σεμνύνεται».
των εκ σωτηρίου αρχομένων εγέρσεως
Πεντηκοστή δε τη θεία σφραγιζομένων,
και λάμπει τας λαμπρότητας
αμφοτέρωθεν έχουσα
και ενούσα τας δύο
και παρείναι την δόξαν προφαίνουσα
της δεσποτικής αναλήψεως σεμνύνεται».
Χωρίς δηλαδή να έχη δικό της θέμα η ημέρα αυτή συνδυάζει τα θέματα, του Πάσχα αφ ενός και της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος αφ ετέρου, και «προφαίνει» την δόξαν της αναλήψεως του Κυρίου, που θα εορτασθή μετά από 15 ημέρες. Ακριβώς δε αυτό το μέσον των δύο μεγάλων εορτών έφερνε στο νου και ένα εβραϊκό επίθετο του Κυρίου, το «Μεσσίας». Μεσσίας στα ελληνικά μεταφράζεται Χριστός. Αλλά ηχητικά θυμίζει το μέσον. Έτσι και στα τροπάρια και στο συναξάριο της ημέρας η παρετυμολογία αυτή γίνεται αφορμή να παρουσιασθή ο Χριστός σαν Μεσσίας – μεσίτης Θεού και ανθρώπων, «μεσίτης και διαλλάκτης ημών και του αιωνίου αυτού Πατρός». «Δια ταύτην την αιτίαν την παρούσαν εορτήν εορτάζοντες και Μεσοπεντηκοστήν ονομάζοντες τον Μεσσίαν τε ανυμνούμεν Χριστόν», σημειώνει ο Νικηφόρος Ξανθόπουλος στο συναξάριο. Σ αυτό βοήθησε και η ευαγγελική περικοπή, που εξελέγη για την ημέρα αυτή (Ιω. 7, 14-30). Μεσούσης της εορτής του Ιουδαϊκού Πάσχα ο Χριστός ανεβαίνει στο ιερό και διδάσκει. Η διδασκαλία Του προκαλεί τον θαυμασμό, αλλά και ζωηρά αντιδικία μεταξύ αυτού και του λαού και των διδασκάλων. Είναι Μεσσίας ο Ιησούς η δεν είναι; Είναι η διδασκαλία του Ιησού εκ Θεού η δεν είναι; Νέο λοιπόν θέμα προστίθεται: ο Χριστός είναι διδάσκαλος. Αυτός που ενώ δεν έμαθε γράμματα κατέχει το πλήρωμα της σοφίας, γιατί είναι η Σοφία του Θεού η κατασκευάσασα τον κόσμον. Ακριβώς από αυτόν τον διάλογο εμπνέεται μεγάλο μέρος της υμνογραφίας της εορτής. Εκείνος που διδάσκει στον ναό, στο μέσον των διδασκάλων του Ιουδαϊκού λαού, στο μέσον της εορτής, είναι ο Μεσσίας, ο Χριστός, ο Λόγος του Θεού. Αυτός που αποδοκιμάζεται από τους δήθεν σοφούς του λαού Του είναι η του Θεού Σοφία. Εκλέγομε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τροπάρια, το δοξαστικό των αποστίχων του εσπερινού του πλ. δ’ ήχου:
Μεσούσης της εορτής
διδάσκοντός σου, Σωτήρ,
έλεγον οι Ιουδαίοι•
Πως ούτος οίδε γράμματα, μη μεμαθηκώς;
αγνοούντες ότι συ ει η Σοφία
η κατασκευάσασα τον κόσμον.
Δόξα σοι».
διδάσκοντός σου, Σωτήρ,
έλεγον οι Ιουδαίοι•
Πως ούτος οίδε γράμματα, μη μεμαθηκώς;
αγνοούντες ότι συ ει η Σοφία
η κατασκευάσασα τον κόσμον.
Δόξα σοι».
Λίγες σειρές πιο κάτω στο Ευαγγέλιο του Ιωάννου, αμέσως μετά την περικοπή που περιλαμβάνει τον διάλογο του Κυρίου με τους Ιουδαίους «Της εορτής μεσούσης», έρχεται ένας παρόμοιος διάλογος, που έλαβε χώραν μεταξύ Χριστού και των Ιουδαίων «τη εσχάτη ημέρα τη μεγάλη της εορτής», δηλαδή κατά την Πεντηκοστή. Αυτός αρχίζει με μία μεγαλήγορο φράσι του Κυρίου.«Εάν τις διψά, ερχέσθω προς με και πινέτω.ο πιστεύων εις εμέ, καθώς είπεν η γραφή, ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος» (Ιω. 7, 37-38). Και σχολιάζει ο Ευαγγελιστής.«Τούτο δε είπε περί του Πνεύματος, ου έμελλον λαμβάνειν οι πιστεύοντες εις αυτόν» (Ιω. 7, 39). Δεν έχει σημασία ότι οι λόγοι αυτοί του Κυρίου δεν ελέχθησαν κατά την Μεσοπεντηκοστή, αλλά λίγες ημέρες αργότερα. Ποιητική αδεία μπήκαν στο στόμα του Κυρίου στην ομιλία Του κατά την Μεσοπεντηκοστή. Ταίριαζαν εξ άλλου τόσο πολύ με το θέμα της εορτής. Δεν μπορούσε να βρεθή πιο παραστατική εικόνα για να δειχθή ο χαρακτήρ του διδακτικού έργου του Χριστού. Στο διψασμένο ανθρώπινο γένος η διδασκαλία του Κυρίου ήλθε σαν ύδωρ ζων, σαν ποταμός χάριτος που εδρόσισε το πρόσωπο της γης. Ο Χριστός είναι η πηγή της χάριτος, του ύδατος του αλλομένου εις ζωήν αιώνιον, που ξεδιψά και αρδεύει τις συνεχόμενες από βασανιστική δίψα ψυχές των ανθρώπων. Που μεταβάλλει τους πίνοντας σε πηγές.«Ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσι ύδατος ζώντος» (Ιω. 7, 38). «Και γενήσεται αυτώ πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον», είπε στην Σαμαρείτιδα (Ιω. 4, 14). Που μετέτρεψε την έρημο του κόσμου σε θεοφύτευτο παράδεισο αειθαλών δένδρων φυτευμένων παρά τας διεξόδους των υδάτων του αγίου Πνεύματος. Το γόνιμο αυτό θέμα έδωσε νέες αφορμές στην εκκλησιαστική ποίησι και στόλισε την εορτή της Μεσοπεντηκοστής με εξαιρέτους ύμνους. Διαλέγομε τρεις, τους πιο χαρακτηριστικούς: Το κάθισμα του πλ. δ’ ήχου προς το «Την Σοφίαν και Λόγον», που ψάλλεται μετά την γ’ ωδή του κανόνος στην ακολουθία του όρθρου:
«Της σοφίας το ύδωρ και της ζωής
αναβρύζων τω κόσμω, πάντας, Σωτήρ,
καλείς του αρύσασθαι
σωτηρίας τα νάματα•
τον γαρ θείον νόμον σου
δεχόμενος άνθρωπος,
εν αυτώ σβεννύει
της πλάνης τους άνθρακας.
Όθεν εις αιώνας
ου διψήσει, ου λήξει
του κόρου σου δέσποτα, βασιλεύ επουράνιε.
Δια τούτο δοξάζομεν
το κράτος σου, Χριστέ ο Θεός,
των πταισμάτων άφεσιν αιτούμενοι
καταπέμψαι πλουσίως
τοις δούλοις σου».
αναβρύζων τω κόσμω, πάντας, Σωτήρ,
καλείς του αρύσασθαι
σωτηρίας τα νάματα•
τον γαρ θείον νόμον σου
δεχόμενος άνθρωπος,
εν αυτώ σβεννύει
της πλάνης τους άνθρακας.
Όθεν εις αιώνας
ου διψήσει, ου λήξει
του κόρου σου δέσποτα, βασιλεύ επουράνιε.
Δια τούτο δοξάζομεν
το κράτος σου, Χριστέ ο Θεός,
των πταισμάτων άφεσιν αιτούμενοι
καταπέμψαι πλουσίως
τοις δούλοις σου».
Το απολυτίκιο και το κοντάκιο της εορτής, το πρώτο του πλ. δ’ και το δεύτερο του δ’ ήχου:
«Μεσούσης της εορτής
διψώσάν μου την ψυχήν
ευσεβείας πότισον νάματα•
ότι πάσι, Σωτήρ εβόησας•
Ο διψών ερχέσθω προς με και πινέτω.
Η πηγή της ζωής, Χριστέ ο Θεός, δόξα σοι».
διψώσάν μου την ψυχήν
ευσεβείας πότισον νάματα•
ότι πάσι, Σωτήρ εβόησας•
Ο διψών ερχέσθω προς με και πινέτω.
Η πηγή της ζωής, Χριστέ ο Θεός, δόξα σοι».
«Της εορτής της νομικής μεσαζούσης
ο των απάντων ποιητής και δεσπότης
προς τους παρόντας έλεγες, Χριστέ ο Θεός•
Δεύτε και αρύσασθαι ύδωρ αθανασίας.
Όθεν σοι προσπίπτομεν και πιστώς εκβοώμεν•
Τους οικτιρμούς σου δώρησαι ημίν,
συ γαρ υπάρχεις πηγή της ζωής ημών».
Και τέλος το απαράμιλλο εξαποστειλάριο της εορτής:
ο των απάντων ποιητής και δεσπότης
προς τους παρόντας έλεγες, Χριστέ ο Θεός•
Δεύτε και αρύσασθαι ύδωρ αθανασίας.
Όθεν σοι προσπίπτομεν και πιστώς εκβοώμεν•
Τους οικτιρμούς σου δώρησαι ημίν,
συ γαρ υπάρχεις πηγή της ζωής ημών».
Και τέλος το απαράμιλλο εξαποστειλάριο της εορτής:
«Ο τον κρατήρα έχων
των ακενώτων δωρεών,
δος μοι αρύσασθαι ύδωρ
εις άφεσιν αμαρτιών•
ότι συνέχομαι δίψη,
εύσπλαγχνε μόνε οικτίρμον».
των ακενώτων δωρεών,
δος μοι αρύσασθαι ύδωρ
εις άφεσιν αμαρτιών•
ότι συνέχομαι δίψη,
εύσπλαγχνε μόνε οικτίρμον».
Αυτή με λίγα λόγια είναι η εορτή της Μεσοπεντηκοστής. Η έλλειψις ιστορικού υποβάθρου της στέρησε τον απαραίτητο εκείνο λαϊκό χαρακτήρα, που θα την έκανε προσφιλή στον πολύ κόσμο. Και το εντελώς θεωρητικό της θέμα δεν βοήθησε τους χριστιανούς, που δεν είχαν τις απαραίτητες θεολογικές προϋποθέσεις, να ξεπεράσουν την επιφάνεια και να εισδύσουν στην πανηγυριζόμενη δόξα του διδασκάλου Χριστού, της Σοφίας και Λόγου του Θεού, της πηγής του ακενώτου ύδατος. Συνέβη με αυτή κάτι ανάλογο με εκείνο που συνέβη με τους περιφήμους ναούς της του Θεού Σοφίας, που αντί να τιμώνται στο όνομα του Χριστού ως Σοφίας του Θεού, προς τιμήν του οποίου ανηγέρθησαν, κατήντησαν, για τους ιδίους λόγους, να πανηγυρίζουν στην εορτή της Πεντηκοστής η του αγίου Πνεύματος η της αγίας Τριάδος η των Εισοδίων η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου η και αυτής της μάρτυρος Σοφίας και των τριών θυγατέρων της Πίστεως, Ελπίδος και Αγάπης.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Τήν Τετάρτη τῆς δ’ ἑβδομάδος μετά τό Πάσχα ἑορτάζουμε τή Μεσοπεντηκοστή. Ἡ ἑορτή αὐτή δέν ἀναφέρεται σέ κάποιο γεγονός τῆς θείας οἰκονομίας, τῆς Παλαιᾶς ἤ τῆς Καινῆς Διαθήκης. Εἶναι ἁπλῶς ἕνας ἑορταστικός σταθμός στό μέσον τοῦ Πεντηκοσταρίου. α. Θεολογικά
Πολλά τροπάρια ἐγκωμιάζουν καί γεραίρουν τή Μεσοπεντηκοστή μέ θεολογικές ἔννοιες, διότι εἶναι·
Πολλά τροπάρια ἐγκωμιάζουν καί γεραίρουν τή Μεσοπεντηκοστή μέ θεολογικές ἔννοιες, διότι εἶναι·
- Τό μέσον τῶν δύο μεγάλων ἑορτῶν, Πάσχα καί Πεντηκοστῆς, ἀπό τίς ὁποῖες ἀντλεῖ τή λάμψη καί τό μεγαλεῖο της. Παραθέτω τό πρῶτο προσόμοιο τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς·
Πάρεστιν ἡ μεσότης ἡμερῶν τῶν
ἐκ σωτηρίου ἀρχομένων Ἐγέρσεως,
Πεντηκοστῇ δέ τῇ θεία σφραγιζομένων·
καί λάμπει τάς λαμπρότητας ἀμφοτέρωθεν
ἔχουσα καί ἑνοῦσα τάς δύο καί παρεῖναι
τήν δόξαν προφαίνουσα τῆς δεσποτικῆς
Ἀναλήψεως σεμνύνεται.
ἐκ σωτηρίου ἀρχομένων Ἐγέρσεως,
Πεντηκοστῇ δέ τῇ θεία σφραγιζομένων·
καί λάμπει τάς λαμπρότητας ἀμφοτέρωθεν
ἔχουσα καί ἑνοῦσα τάς δύο καί παρεῖναι
τήν δόξαν προφαίνουσα τῆς δεσποτικῆς
Ἀναλήψεως σεμνύνεται.
- Σταθμός πού ἐπιτείνει τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως. Σέ ἕνα προσόμοιο τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς ἑπομένης ἡμέρας ψάλλουμε·
Ὤφθη φωτοφανής καί τερπνή
τῆς τοῦ Σωτῆρος ἀναστάσεως
σήμερον μεσότης ἡ παναγία,
ὡς μεσημβρία φαιδρά…
τῆς τοῦ Σωτῆρος ἀναστάσεως
σήμερον μεσότης ἡ παναγία,
ὡς μεσημβρία φαιδρά…
- Προετοιμάζει τούς πιστούς γιά τήν Πεντηκοστή, ὅπως πολύ ὡραῖα διατυπώνεται στόν παρακάτω ὕμνο·
Ἤγγικε ἡ τοῦ θείου δαψιλής χύσις ἐπί πάντας,
ὥσπερ γέγραπται, Πνεύματος ἡ προθεσμία
κηρύττει ἡμισευθεῖσα, τῆς μετά Χριστοῦ θάνατον
καί ταφήν καί ἀνάστασιν παρ’ αὐτοῦ διδομένης
ἀψευδοῦς μαθηταῖς ὑποσχέσεως
ὥσπερ γέγραπται, Πνεύματος ἡ προθεσμία
κηρύττει ἡμισευθεῖσα, τῆς μετά Χριστοῦ θάνατον
καί ταφήν καί ἀνάστασιν παρ’ αὐτοῦ διδομένης
ἀψευδοῦς μαθηταῖς ὑποσχέσεως
τήν τοῦ Παρακλήτου δηλούσης ἐπιφάνειαν.
- Προαναγγέλλει τήν ἀνάληψη τοῦ Κυρίου, ὅπως φαίνεται στό πρῶτο προσόμοιο τῆς ἑορτῆς, πού παρέθεσα προηγουμένως.
β. Ἐκκλησιολογικά
Βαθειές ἐκκλησιαστικές ἰδέες γιά τή σχέση πού συνδέει τήν Ἐκκλησία μέ τόν Κύριο ὑπάρχουν στόν κανόνα τοῦ Θεοφάνους καί μάλιστα στούς εἱρμούς τῶν ὠδῶν γ’, δ’, στ’. Στό σταυρό τοῦ Χριστοῦ βλέπει καί δοξάζει τή δύναμή του. Αὐτή τή δύναμη τή βιώνει στό ἴδιο τό σῶμα της ἡ Ἐκκλησία, τό ὁποῖο ὁ Κύριος καθαρίζει μέ τό αἷμα του. Ἀλλά δέν εἶναι μόνο ἡ κάθαρση τό δῶρο τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία του· εἶναι ἐπιπλέον καί ὁ ἄρρηκτος σύνδεσμος μαζί του, διά τοῦ ὁποίου ἡ Ἐκκλησία ταυτίζεται μέ τόν Ἀρχηγό της καί ἐμφανίζεται στόν κόσμο εἰς τύπον Χριστοῦ. Ἔτσι, ἐνῶ ὁ Χριστός εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς, ἀνοίγει στήν Ἐκκλησία του τίς πηγές τῶν «ζωοποιῶν ναμάτων» καί καλεῖ τούς ἀνθρώπους νά προσέρχονται σ’ αὐτήν γιά νά πιοῦν·
Βαθειές ἐκκλησιαστικές ἰδέες γιά τή σχέση πού συνδέει τήν Ἐκκλησία μέ τόν Κύριο ὑπάρχουν στόν κανόνα τοῦ Θεοφάνους καί μάλιστα στούς εἱρμούς τῶν ὠδῶν γ’, δ’, στ’. Στό σταυρό τοῦ Χριστοῦ βλέπει καί δοξάζει τή δύναμή του. Αὐτή τή δύναμη τή βιώνει στό ἴδιο τό σῶμα της ἡ Ἐκκλησία, τό ὁποῖο ὁ Κύριος καθαρίζει μέ τό αἷμα του. Ἀλλά δέν εἶναι μόνο ἡ κάθαρση τό δῶρο τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία του· εἶναι ἐπιπλέον καί ὁ ἄρρηκτος σύνδεσμος μαζί του, διά τοῦ ὁποίου ἡ Ἐκκλησία ταυτίζεται μέ τόν Ἀρχηγό της καί ἐμφανίζεται στόν κόσμο εἰς τύπον Χριστοῦ. Ἔτσι, ἐνῶ ὁ Χριστός εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς, ἀνοίγει στήν Ἐκκλησία του τίς πηγές τῶν «ζωοποιῶν ναμάτων» καί καλεῖ τούς ἀνθρώπους νά προσέρχονται σ’ αὐτήν γιά νά πιοῦν·
Ναμάτων ζωοποιῶν, τῇ Ἐκκλησίᾳ
τᾶς πηγάς ἤνοιξας·
Εἴ τις διψᾷ προθύμος ἴτω
καί πινέτω βοῶν, Ἀγαθέ.
τᾶς πηγάς ἤνοιξας·
Εἴ τις διψᾷ προθύμος ἴτω
καί πινέτω βοῶν, Ἀγαθέ.
Ἐπίσης, ὁ Χριστός εἶναι ἡ εὐφροσύνη, ἀλλά καί ἡ ἰσχύς καί ἡ δύναμη τῆς Ἐκκλησίας·
Εὐφραίνεται ἐπί σοί ἡ Ἐκκλησία σου,
Χριστέ, κράζουσα· Σύ μου ἰσχύς, Κύριε,
καί καταφυγή καί στερέωμα.
Χριστέ, κράζουσα· Σύ μου ἰσχύς, Κύριε,
καί καταφυγή καί στερέωμα.
γ. Βιωματικά
Οἱ ὕμνοι δέν ἐξαντλοῦνται μόνο στόν ἐγκωμιασμό τῆς ἑορτῆς οὔτε περιορίζονται μόνο σέ μερικές ξηρές θεολογικές ἀλήθειες. Οἱ ποιηταί, ἄνθρωποι ἀγωνιζόμενοι κι αὐτοί, νιώθουν στά βάθη τους τή φωτιά τῆς ἁμαρτίας νά τούς φλογίζει κι ἀναγνωρίζουν μοναδική πηγή δροσιᾶς καί ζωῆς τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ψάλλει χαρακτηριστικά τό Ἐξαποστειλάριο· Ὁ τόν κρατῆρα ἔχων τῶν ἀκενώτων δωρεῶν, δός μοι ἀρύσασθαι ὕδωρ εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, ὅτι συνέχομαι δίψῃ, εὔσπλαχνε μόνε οἰκτίρμον. Ἀπό τήν πηγή αὐτή ζητοῦν νά ἀντλήσουν γιά νά δροσισθοῦν οἱ ἴδιοι, ἀλλά νά δροσίσουν καί τίς ψυχές τῶν πιστῶν. Γι’ αὐτό προσπαθοῦν νά ἁπλοποιήσουν τίς θεολογικές ἀλήθειες. Τίς κάνουν πρακτικἀ παραγγέλματα καί ἔτσι βοηθοῦν τούς πιστούς νά προσεγγίσουν τό νόημα τῆς ἑορτῆς καί νά τό βιώσουν στήν καθημερινή τους ζωή. Τή βίωση αὐτή τήν παρουσιάζουν ὡς· Κάθαρση τῆς σκέψεως·
Οἱ ὕμνοι δέν ἐξαντλοῦνται μόνο στόν ἐγκωμιασμό τῆς ἑορτῆς οὔτε περιορίζονται μόνο σέ μερικές ξηρές θεολογικές ἀλήθειες. Οἱ ποιηταί, ἄνθρωποι ἀγωνιζόμενοι κι αὐτοί, νιώθουν στά βάθη τους τή φωτιά τῆς ἁμαρτίας νά τούς φλογίζει κι ἀναγνωρίζουν μοναδική πηγή δροσιᾶς καί ζωῆς τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ψάλλει χαρακτηριστικά τό Ἐξαποστειλάριο· Ὁ τόν κρατῆρα ἔχων τῶν ἀκενώτων δωρεῶν, δός μοι ἀρύσασθαι ὕδωρ εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, ὅτι συνέχομαι δίψῃ, εὔσπλαχνε μόνε οἰκτίρμον. Ἀπό τήν πηγή αὐτή ζητοῦν νά ἀντλήσουν γιά νά δροσισθοῦν οἱ ἴδιοι, ἀλλά νά δροσίσουν καί τίς ψυχές τῶν πιστῶν. Γι’ αὐτό προσπαθοῦν νά ἁπλοποιήσουν τίς θεολογικές ἀλήθειες. Τίς κάνουν πρακτικἀ παραγγέλματα καί ἔτσι βοηθοῦν τούς πιστούς νά προσεγγίσουν τό νόημα τῆς ἑορτῆς καί νά τό βιώσουν στήν καθημερινή τους ζωή. Τή βίωση αὐτή τήν παρουσιάζουν ὡς· Κάθαρση τῆς σκέψεως·
Καθαρθῶμεν ἐννοιῶν τούς κευθμῶνας
καί ψυχικάς λαμπηδόνας διαυγάσωμεν
καί τήν ζωήν κατίδωμεν Χριστόν
καί ψυχικάς λαμπηδόνας διαυγάσωμεν
καί τήν ζωήν κατίδωμεν Χριστόν
ἐν ἱερῷ ἀφικόμενον ὑπερβολῇ ἀγαθότητος…
Σπουδή γιά τήν ἀρετή· Ἡ μεσότης τῶν ἑορτῶν, λέει ὁ ποιητής, νά μᾶς γίνει κίνητρο γιά νά ἐπιδιώξουμε τήν τελειότητα τῆς ἀρετῆς.
Ἀγώνα γιά τή διατήρηση τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, τήν ὁποία μᾶς δίδαξε ὁ Χριστός· Νέαν καί καινήν πολιτείαν. Ὁ ἀγώνας αὐτός παίρνει πολύ συγκεκριμένη μορφή, μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Ἐνισχύεται δέ καί ἀνεφοδιάζεται ὁ πιστός στόν ἀγώνα του ἀπό τούς σταθμούς τῶν ἑορτῶν·
Ἀγώνα γιά τή διατήρηση τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, τήν ὁποία μᾶς δίδαξε ὁ Χριστός· Νέαν καί καινήν πολιτείαν. Ὁ ἀγώνας αὐτός παίρνει πολύ συγκεκριμένη μορφή, μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Ἐνισχύεται δέ καί ἀνεφοδιάζεται ὁ πιστός στόν ἀγώνα του ἀπό τούς σταθμούς τῶν ἑορτῶν·
Φωτισθέντες, ἀδελφοί,
τῇ ἀναστάσει τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ
καί φθάσαντες τό μέσον τῆς ἑορτῆς τῆς δεσποτικῆς,
γνησίως φυλάξωμεν τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ,
ἵνα ἄξιοι γενώμεθα καί τήν Ἀνάληψιν ἑορτάσαι
καί τῆς παρουσίας τυχεῖν τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
τῇ ἀναστάσει τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ
καί φθάσαντες τό μέσον τῆς ἑορτῆς τῆς δεσποτικῆς,
γνησίως φυλάξωμεν τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ,
ἵνα ἄξιοι γενώμεθα καί τήν Ἀνάληψιν ἑορτάσαι
καί τῆς παρουσίας τυχεῖν τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
Τό τροπάριο αὐτό εἶναι διαφωτιστικό γιά τό νόημα τῶν ἑορτῶν στή ζωή τοῦ πιστοῦ. Δέν εἶναι ἡ ἑορτή μία ἀνάμνηση τοῦ γεγονότος πού ἑορτάζεται, ἀλλά μία βίωσή του καί μάλιστα μία προσωπική βίωση ἐκτός τόπου καί χρόνου. Μέ τήν ἀνάλογη προετοιμασία οἱ πιστοί θα γίνουν ἄξιοι νά ἑορτάσουν τήν Ἀνάληψη καί τῆς παρουσίας τυχεῖν τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Θά ἑορτάσουν τήν Πεντηκοστή παίρνοντας οἱ ἴδιοι Πνεῦμα ἅγιο.
Μέ ὅλα αὐτά ἡ ζωή τοῦ πιστοῦ γίνεται μία δοξολογία ἀντάξια τοῦ Χριστοῦ.
Μέ ὅλα αὐτά ἡ ζωή τοῦ πιστοῦ γίνεται μία δοξολογία ἀντάξια τοῦ Χριστοῦ.
Εἰς τήν ἐπουράνιον πάλιν διαγωγήν
ἀνακληθέντες τῇ τῆς μεσιτείας δυνάμει
τοῦ κενωθέντος μέχρι καί δούλου μορφῆς
καί ἡμᾶς ἀνυψώσαντος, τοῦτον ἀξίως μεγαλύνωμεν.
ἀνακληθέντες τῇ τῆς μεσιτείας δυνάμει
τοῦ κενωθέντος μέχρι καί δούλου μορφῆς
καί ἡμᾶς ἀνυψώσαντος, τοῦτον ἀξίως μεγαλύνωμεν.
Διότι, σέ τελευταία ἀνάλυση ὁ Χριστός εἶναι πού δίνει τό νόημα στίς ἑορτές, εἶναι ὁ ἴδιος ἑορτή χαρμόσυνος γιά ὅλους ἐκείνους πού ἔσωσε.
Παυσανίας Κουτλεμάνης Ὁμότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίο
http://fdathanasiou.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου